Tại sao tiền có mặt trên thế giới? Vai trò của nó? Tiền có khởi đầu, vậy có kết thúc không?

Published: Friday 6 January 2017

Ngay từ khi xuất hiện trên Trái Đất, con người đã bắt đầu sản xuất tạo ra sản phẩm. Khi đó con người sống với nhau thành bộ tộc cùng sản xuất cùng hưởng thụ. Tuy nhiên, khi xã hội phát triển, chính xác hơn là khi có sự chuyên môn hóa và phân công lao động, một người hoặc một nhóm chỉ chuyên sản xuất những sản phẩm là thế mạnh của mình (lợi thế này đo bằng chi phí thời gian lao động cá biệt của nhóm người đó, chi phí này càng thấp thì lợi thế càng lớn). Trong khi đó nhu cầu của mỗi người rất đa đạng, bởi vậy nhu cầu thương mại hay gọi nôm na là đổi chác hàng hóa bắt đầu hình thành. Mọi người bắt đầu từ giao dịch đối lưu tức là hàng đổi hàng. Tuy nhiên hình hình thức này gặp nhiều bất lợi lớn bởi những hàng hóa nặng nề cồng kềnh khiến cho việc vận chuyển trong những giao dịch nhỏ lẻ gặp khó khăn, nhu cầu giao dịch ngày càng lớn đòi hỏi một thước đo chung về giá trị. Tiền xuất hiện từ đó với một số hình thức sơ khai như vỏ sò, răng cá voi, hồ tiêu… Với các loại tiền tệ này thì việc trao đổi đã thuận lợi hơn khá nhiều, tuy nhiên chúng lại có những bất tiện như không đồng chất, dễ hỏng, khó chia nhỏ, chỉ được chấp nhận trong 1 vùng địc lý nhất định. Nguyên nhân này dẫn tới sự hình thành loại tiền tiếp theo đó là tiền kim loại. Điển hình của loại này là vàng. Một kim loại quý dễ chia nhỏ, ít hao mòn, có giá trị ổn định tại mọi vùng địa lý, mọi thời đại. Những đặc điểm tuyệt vời để trở thành một loại tiền tệ. Tuy vậy, với sự bùng nổ trong sản xuất, trong khi vàng lại không thể khai thác một cách vô tận từ tự nhiên, lượng sản xuất vàng là không đủ cho nhu cầu trao đổi, giá trị tương đối của vàng đã tăng lên đáng kể so với các mặt hàng khác, những trao đổi nhỏ lẻ rất bất tiện khi phải đong đo từng gam vàng một. Trước tình hình đó, việc ra đời tiền giấy như một tất yếu khách quan. Khi đó, những ngân hàng đã xuất hiện, những quan lại quý tộc hoặc người dân nào có của ăn của để sẽ gửi số vằng mình có vào các ngân hàng để họ bảo quản hộ và nhận lại một tờ giấy chứng nhận, với tờ giấy đó học có thể đổi ra vàng bất cứ lúc nào. Sau này người ta nhận ra rằng họ có thể trao đổi với nhau bằng những tờ giấy chứng nhận đó một cách thuận tiện và dễ dàng. Các ngân hàng bắt đầu chuẩn hóa các giấy chứng nhận thành các tờ tiền giấy có mệnh giá quy đổi ra vàng theo tỷ lệ nhất định. VD: 1 bảng Anh = 123,274gram vàng. Đây là thười kỳ của chế độ bản vị vàng

Ngày nay chế độ bản vị vàng đã không còn, lượng tiền ko phụ thộc vào lượng sản cuất vàng nữa,thay vào đó ngân hàng TW các nước sẽ điều phối lượng tiền có trong nền kinh tế qua các công cụ như lãi suất tái chiêt khấu, tỷ lệ dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở. Lúc này tiền tệ đã có một bước phát triển lớn khi tồn tại dưới các dạng thức phong phú như tiền tín dụng nằm trên các tài khoản ngân hàng, tiền điện tử như thẻ thanh toán, séc điện tử… Ngày nay, với sự phát triển không ngừng của công nghệ nhất là các thiết bị thông minh, các loại tiền như tiền tín dụng hay tiền điện tử lấn át dần tiền mặt. Các nhà nghiên cứu về ngành ngân hàng dự đoán một giai đoạn cashless của ngành tiền tệ thế giới. Mọi giao dịch sẽ thật nhẹ nhàng với các thiết bị smartphone.

Như vậy, bản thân quá trình hình thành tiền tệ đã cho ta cái nhìn rõ ràng về bản chất và chức năng của nó. Đó là các chức năng cơ bản: làm phương tiên trao đổi, thước đo giá trị và cất giữ gái trị, ngoài ra còn có một chức năng phụ đó là chức năng thanh toán.

Vậy còn bản chất của tiền tệ là gì? Tiền tệ được Mark định nghĩa như một loại hàng hóa đặc biệt. Và đã là hàng hóa dù đặc biệt hay không thì cũng có hai thuộc tính là giá trị và giá trị sử dụng. Ở tiền, giá trị đó chính là sức mua của nó, tức là khả năng có có thể đổi được ra hàng hóa (rõ ràng là dù cho bạn có nhiều tiền thế nào mà ra thị trường ko ai bán cho bạn thứ gì thì số tiền đó cũng là vô giá trị). Còn giá trị sử dụng của tiền chính là thỏa mãn nhu cầu trao đổi của xã hội, vì là hàng hóa đặc biệt do xã hội tạo nên trên cơ sở sự cùng nhau thừa nhận nên GTSD của tiền được xã hội quy định. Bởi vậy một khi tiền không còn giá trị sử dụng thì nó sẽ bị con người loại bỏ ( rõ ràng là người tệ chứ không phải tiền tệ nhé :D)

Đến đây chúng ta có thể thấy sự gợi mở cho cái gọi là sự biến mất của tiền tệ. Ad đang nhắc đến cái gọi là xã hội cộng sản – một hình thức xã hội được mô tả là hàng hóa chất đầy đường mọi người thích thì cứ nhặt về dung, sự tồn tại của tiền là vô nghĩa. Chu kỳ sống của tiền tệ chấm dứt sau một chu kỳ phát triển của xã hội. Đó là chuyện của tương lai, còn bây giờ thì tiền vẫn đóng một vai trò cực kỳ quan trọng nhé.